Musiibo, Disaster, Kaarithah; waa dhacdo ka hor-tageeda iyo xalkeedu uu ka baaxad-wenyahay awooda Qof ilaa Qaran, waxaana loo qeybiyaa 3 qeybood;
A. Musiibo Rabaani ama Dabiici ah sida; Dhul-gariir, Abaaro, Daadad, Duufaan, Dabeylo, Folkaano, Sunaami iwm.
B. Musiibo Bani’aadam sababay sida; Colaado, Dagaalo, Qaraxyo, Dab, Cuduro, Gaajo, Qax, Barakac iwm.
C. Musiiba isugu jirta Dabiici & fal Aadane sida; Abaaraha iyo Daadadka oo ka dhasha xaalufin iyo roobkii oo bata ama yaraada, Dabka oo ka dhasha hurin Aadane iyo Dabeyl Dabiici ah iwm.
Musiibada waxaa kale oo loo qeybiyaa 3 Marxaladood oo kala ah;
1. Ka hortag inta aysan dhicin sida; in la joojiyo, laga digo, laga cararo, laga qaxo, la yareeyo khasaaraheeda, la sameeyo xarumo iyo hay’ado ka hortaga ama ka diga, la aruuriyo xogta Musiibada iwm.
2. Maareynta Musiibada markii ay dhacdo iyo ku koobida heerka ay joogto sida; Gurmad deg-deg ah, maamulka iyo kala hagida qeybaha Gurmadka, xadida baahida samatal, isku xirka Wasaaradaha iyo Hay’adaha Gurmadka.
3. Kasoo kabashada Musiibada; marxaladaan ayaa ugu adag oo u baahan in dib looga soo kabsado dhibaatadii ka dhalatay Musiibadii dhacday sida; helitaam Mashaariic dib-u dejin, wacyi-gelin iyo sabir-siin dhaawacii Maskaxeed iyo Jireed ee ay reebtay Musiibadu, ka hortegid Musiiba kale oo soo laabata, xoojinta iyo adkeynta Wasaarada, Hay’ada ama Teamka ka gudbin-kara marxalaas adag.
Musiibadu waxey leedahay Faa’iidooyin; sida uu noo cadeeyey Qur’aan-keyno (Cadaab aduun ayey dadku dhadhami-nayaan si ay uga laabtaan gefka Alle) Imam Shaafici-na wuxuu yiri (Musiibada waxaan ku jeclaaday in ay i kala barto Cadaw iyo Saaxiib) Xikmad kale ayaa leh (Fursad ka fiican majirto oo umad lagu mideeyo, lagu hogaamiyo, lagu dagaal-geliyo, lagu kiciyo, lagu geliyo tartan horumar Musiiba dhacda kadib).
Musiibadii Oktoober14, waxaan ka bara karnaa in dhaliilihii kasoo baxay laga gudbo, fursadaha cusub ee ka dhashayna laga abuuro faa’iidooyin sida;
Qaraxii oo aan digniin laga bixin, dadka oo aan Wacyi-gelin la siinin, Zaxmadii ama Ciriirigii Wadooyinka oo aan la yareynin gaar ahaan Isgoosyada iyo Check Pointiyada, iyada oo aysan jirin Hay’ad gurmad oo diyaarsan oo horey kala fal-gasha Musiibada sida; Deb-damis, Gar-gaar Caafimaad, Ciidan Birmad deg-deg ah, Qalab iyo Gaadiid Gurmad, Ciidamada iyo Wasaaradaha dawlada oo aan kala garaneyn Waajibaabka Gurmadka iyo Cida Hogaamineysa, Dawladihii soo Gurmaday oo aan la xadidin baahida waxa laga rabo, kuna koobeen Gurmad-kooda Dawo iyo dhaawac-qaadis taa oo keentay in ay ku tartamaan, kalana maseyraan, qaarna ay dhibsadaan intii ay sugayeen diyaarinta dukumiintiyada iyo habeynta dhaawacyada.
Dhaliilahaas iyo qaar kale ayaa u baahan in deg-deg looga gudbo.
Talo iyo soo jeedin kadib Baroor-diiqdii Musiibadii Oktoober14
1. In Taalo ama Aargo ama Jardiino Xasuus ah laga dhiso Isgooska Zoobe.
2. In Zaxmada iyo Cirririga Gawaarida laga yareeyo Isgoosyada Magaalada iyo Goobaha baaritaanka Ciidamada taa oo fursad siin karta Cadawga raba in uu dad badan dilo.
3. In la mideeyo Hogaanka Gurmadka iyo dhaqaala aruurinta.
4. In la xoojiyo awooda Wasaarada Gargaarka, Hay’adaha Gurmadka, lana mideeyo waxqabad-kooda.
5. In la xoojiyo xiriirka dibadda, lana xadido baahida loo qabo iyo dawlad kasta waxa laga rabo iyo sida ay noogu kala horeeyaan.
6. In Dawlada Turkey loo aqoonsado Saaxiibka koowaad ee Somaliya, loogana mahad celiyo meel kasta oo ay Somali joogto dal iyo dibad ba, Gurmadkeeda iyo Gar-gaarkeeda kaliya ma ahan ee Dawlado badan ayaa Maseyr Turkey dartiis noo taageeraya ama Turkey dartiis nooga baqaya.
7. In deg deg loo dhiso hay’adda Saadaasha, ka Hortaga iyo Cilmi-baarista Musiibooyinka.
8. In la xoojiyo dibna loo abaabulo Hay”adaha Nabad-gelyada, lana mideeyo hawl-galadooda, Jidadkana la furo gaar ahaan xilliyada Musiibadu dhacdo si loo fududeeyo Gurmadka.
9.in Shacabka, Siyaasiyiinta iyo Mas’uuliyiinta Dawlada la abaabulo, looguna baaqo Midnimo, Is Cafin, Iskaashi, Isku-tashi, Wada-jir, Guul iyo Gobanimo.
W/Q: Maxamed Nur Gacal
Wasiiru dowlihii hore ee Arrimaha dibadda Somaliya
